Cây bơ được rất nhiều người biết đến vì những tác dụng mà trái bơ mang đến là điều không ai có thể từ chối được. tuy nhiên để biết được cách chăm sóc cây ra nhiều quả cũng như là nguồn gốc cây bơ xuất hiện lần đầu ở đâu hay cách chăm sóc và các biện pháp phòng trừ sâu bệnh hại cây bơ cũng như mọi thông tin liên quan . mời quý vị và các bạn tham khảo thông tin sau đây
1.Nguồn gốc cây bơ
Cây bơ có tên tiếng anh Avocado
cây bơ được tìm thấy lần đầu tiên tại tĩnh Puebla, Mexico và cây bơ đã phát triển từ rất lâu và mãi tới tận bây giờ con người mới thấy hết được những tác dụng tuyệt vời mà cây bơ có thể mang đến. cây bơ phát triển tốt ở vùng khí hậu nhiệt đới.
ngày nay do công nghệ phát triển, việc lai tạo ra nhiều chủng bơ khác nhau để giúp cho cây bơ có thể phát triển tốt trên nhiều vùng khí hậu khác nhau và có những đặc tính riêng, tuy nhiên cây bơ hiện nay đều là giống bơ thuộc họ Lauracea
cây bơ thuộc Chủng Mexico thuộc loài Persea drymifolia
cây bơ thuộc Chủng Guatemala thuộc loài Persea americana Mill
cây bơ thuộc Chủng West Indian (Antilles) thuộc loài Persea americana Mill
ở mỗi chủng bơ khác nhau sẽ phù hợp phát triển trên nền khí hậu khác nhau.
cây bo phát triển rất nhanh theo thời gian
2.Đặc điểm hình thái của cây bơ
2.1.Thân cây
Cây bơ là giống cây thân gỗ có chiều cao từ 15-20m, cây có nhiều tán cành lá, cây có thể được nhân giống thông qua nhiều cách từ gieo hạt cho tới chiết, tách cây.
Những thân cây ghép thường có chiều cao thấp hơn và có nhiều cành tán hơn, giúp thuận tiện cho việc thu hoạch.
2.2.Cành bơ
Trên cây bơ thường được chia thành 2 loại cành là loại cành quả và cành vượt
Cành quả: là những cành cho ra nhiều quả, là nơi cây ra nhiều hoa, thông thường những cành sẽ cho ra quả là những cành nằm ngang .
Cành vượt: là những cành phát triển chiều cao giúp cây lớn lên và tăng khả năng sinh trưởng cho cây, cành cây thường vượt nằm ở bên ngoài theo phương thẳng đứng , những cành này thường là những cành non và khong ra hoa, tuy nhiên sau một thời gian phát triển, cành sẽ mọc ra nhiều tán nằm ngang và cho ra quả khi cành đủ khỏe và đủ thời gian.
2.3.Lá bơ
Lá bơ khá đặc biệt do đó có rất nhiều các hình dạng khác nhau từ lá có hình elip cho tới hình bầu dục, hình trứng và nhiều hình khác nữa. tùy thuộc vào chủng và giống, vùng phân bổ, thời thiết khác nhau sẽ cho ra lá khác nhau, màu sắc lá cũng thay đổi tùy thuộc theo chất đất
Lá bơ thường dài từ 10-30cm, lá thuộc cunhr mexico thường có mùi hôi khó chịu .
Lá cây khi còn non thường có lông mịn và có màu đỏ, khi lá trưởng thành sẽ có màu xanh láng và lá dài, gân lá nổi rõ.
2.4.Hoa của cây bơ
Cây bơ bép thường ra hoa và đậu quả sau khoảng thời gian khá ngắn chỉ từ 2-3 năm sau khi trồng
Còn những cây bơ gieo hạt thì thời gian từ lúc trồng tới lúc ra hoa thường kéo dài lâu hơn.
Cây bơ ra rất nhiều hoa.
Trung bình mỗi lần cây bơ trưởng thành ra hoa có thể lên tới 1 triệu bông hoa, nhưng chỉ chưa đầy 1% trong tổng số đó đậu thành quả.
Hoa nở rải rác suốt mùa hoa.
Ngoài ra do thời tiết của các vùng khác nhau mà cây bơ có thể cho ra hoa từ 2-3 đợt khác nhau, cho thu hoạch thêm quả trái vụ.
Chùm hoa mọc ra từ đầu cành và từ nách lá.
Trên bông hoa thường có đầy đủ cả bộ phận đực và cái vì vậy cây có thể tự thụ phấn , tuy nhiên chúng lại không đồng loại cho nở vào đúng thơi điểm, mỗi hoa nở 2 lần, 1 lần đóng vai trò của hoa đực và 1 lần đóng vai trò của hoa cái, đây chính là điểm khác biệt mà khiến cho số lượng bơ khá ít trên thị trường
Để cho cây có thể đậu được nhiều quả hơn, trong khu vườn thường trồng nhóm cây bơ nhóm A lẫn với nhóm cây bơ nhóm B để giúp cây thụ phấn tốt hơn và nuôi thêm những loài côn trùng thụ phấn như ong và bướm để tăng tỷ lệ đậu quả.
quả trái bơ còn non thường khá sần sui
2.5.Quả bơ
Thời gian cây mang quả phụ thuộc phần lớn vào chủng và giống bơ, quả bơ từ lúc đậu quả tới lúc quả chin có thể kéo dài từ 5-8 tháng.
Quả bơ non thường rụng khá nhiều sau từ 2-3 tháng đầu, nếu trong quá trình chăm sóc cây mà không đủ chất dinh dưỡng quả sẽ rụng bớt để nuôi dưỡng quả non và chồi lá,
Vì vậy trong quá trình chăm sóc cây không nên để quá nhiều quả sẽ làm ảnh hưởng tới năng xuất, đối với cây đã trồng từ 6-8 năm thì chỉ cần mỗi cây đạt năng xuất từ 150-200kg/cây là đủ.
Điểm đặc biệt của quả bơ chính là quả bơ già không chin mềm trên cây, quả già sinh lý vẩn có thể tiếp tục treo trên cây từ 2-4 tháng nữa ì vậy có thể thu hoạch muộn hơn thời điểm giá bơ trên thị trường xuống thấp.
Quả bơ thường chia thành phần ăn được và phần không ăn được.
Phần ăn được chỉnh là thịt bơ, chiếm tới 60-70% trọng lượng quả.
Phần không ăn được là phần hạt bơ và lớp vỏ bên ngoài.
Tùy theo chủng loại mà quả bơ có nhiều hình dạng khác nhau.
quả bơ cho năng xuất cao cần tỉa bớt đi
3.Đặc điểm của các loại chủng bơ hiện nay
Chủng bơ mexico là giống bơ có khả năng chịu lạnh tốt nhất nên thường được trồng nhiều ở khu vực miền bắc nước ta
Lá có màu xanh lục, mặt dưới lá có màu nhạt hơn, lá thường có mùi hôi khi bị vò nát,
Hình dạng quả: quả thon dài giống như quả lê và đu đủ
Hàm lượng chất béo trong quá đạt 15-30%
Vỏ quả thường khá mỏng và bóng hơn, khi quả chin có màu xanh, màu vàng hoặc đỏ tím tùy từng vùng đất khác nhau.
Thời gian ra từ khi ra hoa tới khi quả chin sẽ kéo dài từ 8-9 tháng
Chất lượng quả tốt, năng xuất cao.
Chủng bơ Guatemala cũng có nguồn gốc từ mexico và chịu lạnh rất tốt
ở chủng này thường lá của cây sẽ có màu xanh thẫm và lá bị vò nát sẽ không có mùi hôi, đọt màu non thường có màu đỏ tối
hình dạng quả: quả thường có hình tròn, thon dài và cuống quả khá dài
hàm lượng chất béo có trong quả đạt từ 10-15%
vỏ quả dày có sớ gỗ, phần da sần sùi, thô ráp khi chin thường có màu xanh lục hoặc màu nâu đen
hạt quả thường khá nhỏ, gắn chặt vào phần thịt quả
thời gian từ lúc ra hoa cho tới khi quả chin kéo dài từ 9-12 tháng
chủng cây bơ West Indian là giống bơ có nguồn gốc từ trung mỹ, giống cây này chịu lạnh rất kém nhưng có thể chịu lạnh cao và chịu mặn cao, phù hợp trồng ở khu vực phía nam nước ta
cây có bộ lá khá to, có màu xanh đậm, màu sắc hai mặt lá tương đương nhau, lá không có mùi hôi
quả: quả khá to, cuống ngắn, quả cũng to nữa, vỏ quả ngắn và dài, quả khi chin có màu hơi vàng
hàm lượng chất béo đạt từ 3-10%, hạt quả khá lớn, không nằm sát vào trong vì vậy khi lắc quả sẽ thất bên trong kêu.
Hạt sần sùi, lớp vỏ hạt bao quanh không nằm sát vào trong quả
Thời gian từ lúc ra hoa tới lúc quả chin kéo dài từ 6-9 tháng
chất béo thấp, vị nhạt ăn không bị ngán
Cách phân biệt 3 loại bơ
những trái bơ to tròn đang phát triển
4.chọn vị trí trồng phù hợp cho cây bơ phát triển
cây bơ trong quá trình phát triển chúng khá nhạy cảm với điều kiện khí hậu và đất đai vì vậy khi lựa chọn vị trí trồng cần phải là nơi thích hợp cho cây phát triển, nếu trên vùng đất cằn cỗi thì không nên trồng vì sẽ đem tới năng xuất thấp cho cây.
Tuy nhiên ở Việt nam cây bơ lại có thể trồng trên nhiều vùng đất khác nhau như ở vùng tây nguyên có đất bazan rất thích hợp cho cây bơ phát triển vì đất ở đât có nguồn hữu cơ cao, đất thoát nước khá tốt.
Và các vùng đất khác cũng tương tự như vậy, chỉ cần là đất có khả năng thoát nước tốt, có nguồn dinh dưỡng dồi dào là cây bơ sẽ cho năng xuất cao, những vùng đất bạc màu mà muốn trồng cây bơ cần phải cải tạo lại đất trong một thời gian dài thì mới có thể trồng cây bơ được
những trái bơ khá dài cho năng xuất rất tốt
5.Hiện trạng phân bổ cây bơ tại nước ta
Bơ là giống cây yêu cầu cao về thổ nhưỡng cũng như khí hậu vì vậy để có thể trồng được cây bơ thì cần chuẩn bị đầy đủ mọi thứ trước khi trồng để có thể đạt được hiệu quả kinh tế cao:
Vùng đất đà lạt: các giống thuộc chủng mexico thích hợp phát triển ở đây do có khả năng chịu lạnh rất tốt
Vùng bảo lộc lâm đồng: đây là vùng có thể trồng được chủng bơ Antilles rất tốt
Vùng đăc lắc: đây là vùng chuyên trồng bơ lớn nhất ở nước ta, sản lượng bơ hàng năm có thể đạt tới 40.000 tấn bơ , chính vì vậy cần phải phát triển vùng bơ rộng hơn, các giống có năng xuất cao hơn.
những cành bơ trĩu quả mang đến năng xuất tuyệt vời
6.Giá trị dinh dưỡng có trong trái bơ
Theo như các nghiên cứu khoa học thì trong quả bơ có chứa tới 14 loại vitamin khác nhau rất tốt cho cơ thể, bên cạnh đó các loại kháng chất bao gồm canxi, sắt, đồng, magiê, phốtpho, kali, natri, kẽm, mangan và selen.
Quả bơ rất giàu chất chống oxy hóa và có tác dụng ngăn ngừa sự hình thành các gốc tự do dẩn tới ung thư, đục thủy tinh thế giúp duy trùy làn da và ngăn tình trạng lão hóa làn da
Quả bơ còn chưa nhiều folate rất quan trọng cho phụ nữ trong độ tuổi sinh nở và đang tron thai kỳ. vì trong những tuần đầu tiên phụ nữ nên ăn nhiều bơ 1 chút sẽ giúp tốt cho hệ xương của bé. Vì 75% trẻ sơ sinh bị nứt đốt sống là do thiếu folate từ trong bụng mẹ
Trong quả bơ có chứa rất ít cholesterol mà lại chứa nhiều chất béo không bão hòa hơn, đây là loại chất béo tốt cho sức khỏe
Quả bơ có chứa một hàm lượng rất lớn protein so với nhiều loại quả khác thì tương đương với sữa hiện nay, bên trong quả bơ còn có hàm lượng muối khá thấp, chất xơ cao vì vậy giúp cho làn da tốt hơn và mắt sáng hơn.
