Hoa lan Cattleya được rất nhiều người chơi lan yêu quý, em cũng là người chơi hoa lan lâu năm, mỗi khi hoa lan Cattleya nở hoa sẽ có mùi hương thơm rất dễ chịu, mùi hương thơm lan tỏa trong gió, các bác có thể cảm nhận rất rõ ràng khi đứng gần. Cattleya đang được biết đến là giống hoa lan đăng cấp của người chơi lan, thời gian nở hoa rất dài, hoa tươi lâu, tuổi thọ trung bình của cây hoa lan Cattleya là từ 20-30 năm thời gian thật là rất nhanh.
Hoa lan Cattleya có rất nhiều màu sắc khác nhau, cây phù hợp với hầu hết các tỉnh thành ở Việt Nam, cây phát triển cực kỳ nhanh, đặc biệt là khu miền bắc khi mùa đông về thì cây vẩn phát triển, nở hoa như thường, mời các bác tham khảo về nguồn gốc, đặc điểm, chăm sóc cây phát triển và các loại thuốc đặc trị khi cây bị bệnh.
1.Nguồn gốc cây hoa lan Cattleya
Cây hoa lan lan Cattleya được nhiều các bác chơi lan gọi với cái tên là CÁT LAN, cây được tìm thấy khá nhiều ở các khu vực rừng mưa nhiệt đới, cụ thể là lần đầu tiên cây được tìm thấy ở rừng Rio de Janeiro nơi đang diễn ra Olympic 2016, Sao Paulo, Santa Catarina, Rio Grande do Sul của Brazil. Hoa của Cattleya rất thơm, thân cây mập mạp, hoa to, lá lớn tạo nên chiếc lá thật tuyệt vời.
Mỗi một bông hoa sẽ có từ 3-4 cánh hoa to, bên trong có nhụy bao quanh, hoa thường nở nhiều vào mùa hè và mùa thu, tuy nhiên ở Việt Nam thì đặc biệt hơn 1 chút, có nhiều bác thích nghiên cứu đã thí nghiệm cây có thể nở hoa vào dịp đầu xuân năm mới, đây là điều mà các nhà hoa học trên thế gió khó làm được.
Lan cattleya:Cách trồng Lan Cattleya cho hoa đẹp hoa bông to đại cực
2.Lan Cattleya chia làm 2 nhóm
Lan Cattleya có rất nhiều chủng loại khác nhau, khi nói về mặt hoa thì có khá nhiều, ở đây em chỉ nói về phân biệt về ngoại hình thôi các bác, về ngoại hình thì lan Cattleya chia làm 2 nhóm cụ thể là nhóm lan một lá và nhóm lan 2 lá, với 2 nhóm này khác nhau như thế nào thì hãy cùng tìm hiểu nhé.
2.1.Lan Cattleya nhóm 1 lá
Khi nói tới lan Cattleya 1 lá thì đây là đại diện cho cây chuẩn bị ra hoa thì trên phần lá chỉ có một lá thôi, nên mới gọi là lan 1 lá thôi, chứ thực tế thì lan có rất nhiều lá. Mỗi lần cây ra từ 1-6 bông hoa, bụi lớn thì còn nhiều hoa hơn nữa.
Thân cây dòng lan 1 lá thường cao từ 8-30cm, ở mỗi môi trường khác nhau thì lan có kích thước khác nhau, từ màu lá xanh đậm cho tới kích thước rộng và dài của bộ lá. Có cây hoa lan Cattleya có kích thước bông hoa lên tới 25cm đường kính.
2.2.Lan Cattleya 2 nhóm lá
Nhóm lan Cattleya 2 lá là mỗi khi cây chuẩn bị ra hoa thì mỗi búp hoa sẽ có từ 2-3 lá trên đỉnh, nhóm này thường có hoa nhỏ hơn, tuy nhiên bông hoa thường mọc thành từng chùm, hoa đẹp hơn, nhiều hoa hơn.
Vì là hoa nhiều hoa nên thân cây cũng nhỏ hơn, cũng cao hơn, cây có chiều cao trung bình khoảng 60cm, có thể cao hơn nữa tùy thuộc vào cách chăm sóc của các bác. Bộ lá có màu xanh nhạt.
vòi hoa có thể cao tới 15cm và chùm hoa có nhiều hơn 2 bông hoa, bụi hoa lớn có thể đạt tới 15-20 bông hoa mỗi lần nở, cánh hoa thuôn dài. dòng lan Cattleya 2 lá là phổ biến hơn, vì cây ra nhiều hoa hơn và dễ dàng chăm sóc hơn.
Kinh nghiệm cách xử lý lan Cattleya ra hoa
3 mẹo nhỏ trồng lan Cattleya thành công
3.Tổng hợp 6 đặc điểm sinh trưởng lan Cattleya
Trong các khu rừng tự nhiên, lan Cattleya thường sống phụ sinh trên cây thân gỗ lớn, khi sống phụ sinh trên thân cây gỗ lớn, màu sắc của lá thường biến đổi theo thân cây và các chất mà cây hấp thụ được. Bộ lá cũng biến đổi theo chiều cao của cây mọc.
Cây sống trong tự nhiên thường có thân cây cao tới 50cm, cây thường có 2 mang lá hình bầu dục dài từ 10-20cm, rộng từ 3-6cm trên đỉnh. Cây thường ra hoa trên đỉnh của cây trưởng thành, mỗi lần cây ra hoa có từ 4-12 bông, cây có nhiều màu sắc hoa khác nhau như hoa màu hồng, hoa màu tím, hoa màu trắng, hoa màu vàng…
Dòng lan Cattleya đang được lai tạo rất nhiều trong tự nhiên và do con người lai tạo, vì lai tạo để tạo nên nhiều màu sắc, hoa khỏe, hoa nhiều hơn
Việt Nam là nước nằm trong khí hậu nhiệt đới gió mùa, là khu vực thích hợp cho lan Cattleya phát triển, cây có thể phát triển ở khắp các tỉnh thành , nhiệt độ phù hợp cho cây sinh trưởng từ 16 đến 21 độ C, là điều kiện tuyệt vời để cây phát triển tốt hơn.
Độ ẩm cần thiết cho cây phát triển từ 40-70%, vì vậy trong quá trình tưới nước các bác cần chú ý hơn. Không nên lạm dụng việc tưới nước quá nhiều sẽ khiến hành giả của lan ngập nước, cây bị thừa nước dẩn tới thối rễ, làm cho cây không phát triển được.
Tưới nước nên quan sát thời tiết , tùy vào từng địa phương mà có chế độ nước tưới khác nhau, nếu là mùa nắng nóng, các bác nên tưới ngày 2 lần vào buổi sáng khi mặt trời mới mọc và buổi chiều khi mặt trời đã mọc rồi.
Cụ thể hơn là tưới từ 6-8h vào buổi sáng, còn buổi chiều là từ 5-6h chiều, khi mặt trời đã xuống núi.
Thời điểm từ tháng 3 đến tháng 4 hàng năm là thời điểm cây hoa lan Cattleya chuẩn bị bước vào mùa nghỉ, thời điểm này các bác nên hạn chế tưới nước, có thể tưới 1 lần/ ngày là phù hợp
3.1.Cách chọn giống lan cattleya
Để cho cây lan cattleya có thể sinh trưởng và phát triển khỏe mạnh ta cần lựa chọn giống tốt là việc vô cùng quan trọng. Lựa chọn cây lan cattleya có nhánh lan to khỏe, cứng cáp, tép lan có lá màu xanh tốt, to và không có sâu bệnh.
Sau khi mua về, tiến hành xử lý, loại bỏ cành kém phát triển, cành già, ta nên để cây ở nơi thoáng mát , đem nhánh và thân cây vừa tiến hành cắt , bỏ vào dung dịch khử trung physan trong vòng 10 phút rồi vớt ra để áo nước, có thể sử dụng thêm các loại thuốc kích thích ra rễ, giúp cây nhanh ra rễ hơn.
3.2.Giá thể trồng lan cattleya
Để cho cây hoa lan cattleya phát triển tốt ta cũng nên lựa chọn giá thể phù hợp cho cây. Giá thể thường thấy như các loại vỏ thông, xơ dừa…
Giá thể rất quan trọng đối với cây lan cattleya, giá thể quyết định tới sự sinh trưởng của cây, khi trồng và chăm sóc ta cần tiến hành xử lý kỹ giá thể trước khi trồng.
Nên trồng cây lan cattleya ở nơi thông thoáng, khi lựa chọn chậu trồng thì nên mua chậu chuyên dùng trồng lan, có lỗ thông thoáng bên dưới, giúp thoát nước tốt hạn chế bị ngập úng sẽ làm cây kém phát triển và thường bị thối rễ vào mùa mưa.
ở vùng khí hậu lạnh thì thì nên bổ sung thêm các chất dinh dưỡng cần thiết, giúp cây có thể vượt qua được mùa đông lạnh giá, khi mùa đông tới thì bộ rễ của cây sẽ gần như ngừng phát triển, vì vậy cần cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho cây sinh trưởng và phát triển.
3.3.Ánh sáng quan trọng cho cây lan Cattleya
Ánh sáng rất quan trọng đối với bất kỳ loại lan nào, đối với dòng lan Cattleya thì chỉ cần ánh sáng vừa phải, không cần quá nhiều, nếu các bác trồng lan Cattleya trên sân thượng thì nên có mái che và lưới che nắng tán xạ, giúp giảm ánh nắng đi 50% để không làm ảnh hưởng tới bộ lá của cây, vì lan Cattleya có thể không cần ánh sáng trực tiếp từ mặt trời.
Trong giàn lan không nên bố trí và trồng lan sát lại với nhau, cần phải có khoảng cách của chậu để cây và bộ lá nhận đủ ánh sáng và tạo sự thông thoáng, hạn chế sâu bệnh.
Đối với cây lan Cattleya trồng ở trên sân thượng, nhưng do quy mô ít, chỉ vài chậu cho tới 1 chậu thì không nên cho lan tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời nhé các bác, các chậu lan phải có khoảng cách, quan trọng hơn là cần phải cố định lại khi có gió và thời tiết giông bão.
Tránh ánh nắng trực tiếp vào lá, cây lan có biểu hiện thừa ánh nắng như là bị cháy lá, lá màu vàng, cây lùn, thấp, cây cứng và ít ra hoa, bộ rễ của cây khá yếu.
Khi cây hoa lan Cattleya được trồng trong vườn lan có chế độ ánh sáng phù hợp thì cây rất phát triển, cánh hoa đầy đặn, hoa thơm, bông hoa khá to, cây đẻ nhánh liên tục, cây phát triển bụi lớn, còn ngược lại thì các bác biết rồi đó, cây sẽ rất yếu, chậm ra hoa, hoa thường khá yếu, nhanh tàn.
3.4.Chế độ phân bón cho lan Cattleya
Điểm khác biệt của cây hoa lan Cattleya là cây có thể ra hoa bất kỳ vào thời điểm nào trong năm, chỉ cần cung cấp đầy đủ các chế độ phù hợp cho cây sinh trưởng, phân bón, ánh sáng, thời điểm nghỉ của cây là cây có thể ra hoa, khi cây phát triển đầy đủ các bộ phận sinh trưởng, đủ khả năng phát triển thành giả hành mới.
Việc bón phân cho lan rất quan trọng, khi bón phân vào đúng thời điểm thì cây phát triển, ra nhiều hoa, giúp cây duy trì sự sinh trưởng, phát triển của cây hoa lan, còn ngược lại, bón phân không đúng thời điểm, sẽ làm cho cây hoa lan ra nhiều giả hành, cây phát triển không ổn định, không ra hoa.
Các loại phân nên bón như phân vô cơ, phân hưu cơ, phân tan chậm, phân dành riêng cho hoa lan.
Phân bón vô cơ chủ yếu là 30-10-10 thì chuyên dùng cho cây con
20-20-20 và 15-30-15 thì dùng cho cây trưởng thành, thời điểm tưới cách nhau từ 1-2 tuần, nên ghi vào tờ giấy để xác định thời điểm bao lâu nên tưới cho cây.
Khi các giả hành đã lớn và hình thành nụ hoa thì bổ sung thêm 10-20-20 và 6-30-30 với nồng độ ghi trên vỏ bao bì để kích thích cây ra hoa đẹp và to hơn.
Chăm sóc cây hoa lan Cattleya phát triển nở hoa đẹp, cây phát triển, mộc chồi mới, chậu hoa lan nở trong vòng 3 tháng thì cần phải sử dụng thêm các loại phân bón kích thích cây ra hoa, phát triển mầm. Khi cây nở hoa thì không cần phải bón thêm các loại phân bón kích thích tăng trưởng đâu các bác nhé. Vì đây là có sự mâu thuẫn giữa sinh trưởng và phát dục.
Khi cây hoa lan Cattleya ra nhiều hoa, và đang trong quá trình kiệt sức vì vậy mà khi cây ra hoa cần phải bón thêm các chất dinh dưỡng cần thiết để cây đảm bảo sinh trưởng và chuẩn bị lực cho việc ra mầm mới. Khi cây lan đến tuổi trưởng thành thì cây sẽ phát dục vì vậy trong quá trình cây phát triển, cần cung cấp đầy đủ các chất cần thiết cho cây sinh trưởng tốt hơn.
Cây đang trong giai đoạn phát triển thì nên bón phân 10-20-30 cho cây hoặc là 6-30-30 để tạo độ cứng cáp cho cây trước mùa nghỉ là tháng 4, khi tháng 4 tới thì dừng toàn bộ việc tưới các loại phân bón lại, chỉ cần tưới nước giữ ẩm cho cây là được.
3.5.Mùa nghỉ của lan Cattleya
Bất kỳ loài lan nào cũng có mùa nghỉ cả nhé các bác, mỗi một loài hoa lan lại có thời điểm nghỉ khác nhau, cần nắm được thời điểm nghỉ của hoa lan để việc chăm sóc không bị gián loại. ở Việt Nam chia làm 2 miền thì ở 2 khu vực thời điểm nghi của hoa lan Cattleya cũng khá là khác nhau.
Khu vực phía bắc thì lan Cattleya nghỉ trong tháng 1
Khu vực miền trung thì lan Cattleya nghỉ trong tháng 8
Khu vực miền nam thì lan Cattleya nghỉ trong tháng 4
Thời điểm cây hoa lan nghỉ thì cây không đòi hỏi nhiều chất dinh dưỡng, chỉ cần tưới nước vừa đủ là được, chỉ cần duy trì lượng nước tưới 1 lần/ tuần là đủ.
3.6.Thời điểm thay chậu và nhân giống lan
Thời điểm thay chậu nào phù hợp để không bị ảnh hưởng tới sự sinh trưởng của cây là điều mà bất kỳ ai cũng cần quan tâm tới điều này.
Cây hoa lan Cattleya cần phải được thay giá thể hoặc tách chậu ra thời điểm phù hợp là mùa nghỉ của cây, ở mỗi miền sẽ có mỗi thời điểm nghỉ khác nhau, các bác căn cứ vào nơi các bác ở và thời điểm nghỉ của hoa lan thì mới thay giá thể và tách bụi lan nhé.
Đối với chậu hoa lan đã bước vào giai đoạn nghỉ rồi thì ta có thể thay giá thể, thay chậu thoải mái nhá, chậu hoa lan có khoảng 10 giả hành thì có thể tách thành 3-4 đoạn khác nhau.
Sau khi đã tách ra thì cần bôi keo liền sẹo vào trong chỗ vết cắt cho nhanh liền sẹo nhé. Sử dụng loại thuốc khử trùng, khử nấm để phun đều cho cây, nhằm loại bỏ các loại nấm bệnh, giữ cho cây khỏe mạnh
Sau khi đã xử lý xong phần tách cây ra khỏi chậu mẹ thì ta nhanh chóng xử lý qua các loại thuốc nấm và tiến hành trồng vào trong chậu, giữ ẩm cho cây , chờ cho mùa ra hoa và mọc mầm tới, cây sẽ phát triển rất nhanh.
Để có thể thay chậu một cách dễ dàng và không làm hỏng bất cứ bộ rễ nào của cây thì các bác làm như sau;
Đem cả chậu lan Cattleya ngâm vào trong chậu nước khoảng 1h, sau 1 giờ thì các bộ rễ sẽ tróc ra, các bác lấy ra cũng rát đơn giản, dùng kéo sắc loại bỏ rễ khô, rễ thôi, rồi đem cây mới cắt trồng vào trong chậu mới. Sử dụng thêm thuốc kích thích ra rễ kết hợp với B1 để cho cây nhanh chóng phục hồi , phát triển bộ rễ mới.
Giống nhiều màu, hoa bông to đại cực thơm giá
4.Phòng trừ sâu bệnh, 5 bệnh thường gặp trên lan Cattleya
Các loại sâu bệnh thường xuyên tấn công bất cứ cây hoa lan nào trong khu vườn nhà các bác, nếu các bác để khu vườn có quá nhiều độ ẩm, vườn không thông thoáng, các loại sâu rệp thường trích hút nhựa lá, làm cho cây kém phát triển, bộ lá không quang hợp được, dẩn tới cây bị rụng lá, bước vào giai đoạn ngủ sớm mà không có đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết.
4.1.Rệp son ánh màu nâu
Đây được xem là loại rệp có cánh thường xuyên di chuyển nhiều nơi, chúng và bọ trĩ khá giống nhau, thường cắn bộ rễ, xuất hiện nhiều trong giá thể xơ dừa, cây mục, dớn vụn, nguyên nhân chủ yếu là do các bác sử dụng quá nhiều các loại phân hữu cơ khác nhau.
Các bác có thể xử lý đơn giản bằng các loại thuốc sát trùng, tốt hơn hết là các bác xử lý theo các chu kỳ định kỳ hàng tháng để cho khu vườn không còn bệnh tấn công.
Khi trong khu vườn hoa lan quá ẩm thì thường xuất hiện nhiều loài ốc sên nhỏ, bám vào chậu lan, chúng hay ăn bộ rễ và kie mới mọc, ốc sên thường tiết ra các dịch nhờn làm cho bộ rễ của cây không thể mọc ra được nữa. Với trường hợp như vậy thì các bác cần phải xử lý qua nước sạch, rửa nhiều lần thôi. Ban đêm thì soi đen ra mà bắt thôi, chứ không còn cách nào đâu các bác.
4.2.Bệnh thối đen trên hoa lan Cattleya
Bệnh thối đen thường phát triển mạnh khi mùa mưa tới, khu vườn có độ ẩm cao, tưới quá nhiều nước, bệnh thường gây hại khá nghiêm trọng trong khu vườn, cây bị thối đen thường rất khó xử lý, cách xử lý nhanh là đem cây tách ra khỏi khu vườn, nếu nặng thì mang vứt bỏ.
Bệnh phát triển từ gốc lên trên thân cây, các mầm con thì lan rất nhanh, khi bệnh phát triển thì bộ rễ sẽ có hiện tượng thối nhũn, đầy nước. Cây ngừng phát triển, bệnh do nấm Collectotrichum sp và Phytophthora sp gây ra
Cách phòng bệnh thối đen: để xử lý bệnh thối đen cần sử dụng hóa chất nhé các bác, sử dụng các dung dịch thuốc nấm, trước khi sử dụng cần dùng dao hoặc kéo sắc loại bỏ phần thân cây hoặc lá cây bị nấm đen đi và sau đó phun thuốc vào, có thể sử dụng các loại thuốc diệt nấm như : Kasumin, TopsinM, CuzateM8, Score, super Tilt… theo nồng độ khuyến cáo trên bao bì.
4.3.Bệnh đốm vàng trên cây lan cattleya
Bệnh đốm vòng thường xuất hiện khá nhiều sau trận mưa và nắng liên tục, đốm màu nâu đỏ, cháy lá lan rộng thành nhiều vòng trên lá lan, cây bị nặng thì lá sẽ cháy khô.
Nguyên nhân chủ yếu là do nấm Glocosporium sp. và Collectotrichum sp gây ra, bệnh phát triển nhanh vào mua mưa, vì vậy khi tới mùa mưa cần phun thuốc phòng định kỳ cho cây, thường xuyên loại bỏ lá già, lá bệnh, cỏ dại xung quanh vườn, phun các loại thuốc phòng như : Mancozep, Dithal, Vicaben
4.4.Bệnh khô lá trên lan cattleya
Bệnh khô lá thường phát triển rất giống như bệnh đốm vòng, bệnh phát triển khá nhanh, bệnh khô lá làm cho cây kém phát triển, thời điểm ban đầu chỉ là một dấu chấm đen rất nhỏ ở trên lá, chiếc lá dần khô dần và nhanh chóng rụng xuống.
Nguyên nhân: nguyên nhân chủ yếu là do nấm Phylostica phát triển, chúng thường phát triển ở cấp tế nào và phát tán trong không khí, nên việc vườn lan của các bác bị bệnh thì khó mà xác định nguyên nhân là vì sao nó có nhé.
Bệnh pháp phòng bệnh: khi thấy cây bị bệnh thì sử dụng thuốc Score hay Super Tilt, phun 5ngày/lần, cho tới khi thấy cây hết bệnh thì dừng lại, ngoài ra nên phun định kỳ 1 tháng/ lần cho cả khu vườn.
4.5.Bênh héo rễ trên cây lan cattleya
Bệnh héo rễ thường sẽ làm cho cây kém phát triển, làm ảnh hưởng tới sự phát triển, nếu phát hiện sớm thì có thể nhanh chóng khắc phục được. Ban đầu sẽ thấy hiện tượng bộ rễ khô dân, chiếc rễ khô sẽ thấy lá cây có hiện tượng úa vàng lá từ dưới lên, chết nhanh chóng, cây phát triển khá nhanh nhưng do bộ rễ của cây bị héo, cây kém phát triển.
Nguyên nhân: chủ yếu do nấm Selectrotium rolfsii , hạt nấm di chuyên trong môi trường không khí, nấm phát triển trong điều kiện nhiệt độ và độ ẩm cao, nếu không kịp thời chữa trị thì bệnh lây lan ra khắp khu vườn.
Phòng bệnh: có thể sử dụng các loại thuốc như Anvil, Sumi eight để phun vào phần gốc rễ của cây, phun 2 lần/ tuần để giúp đẩy lùi bệnh cũng như phòng bệnh cho cây.
Nhận biết, cách trồng và chăm sóc cực đơn giản
kỹ thuật trồng, chăm sóc cho hoa nở đẹp
Lan Cattleya – Kinh nghiệm trồng và cách kích lan cattleya
Cách trồng Lan cho hoa đẹp mê mẩn lòng người
Hướng dẫn cách trồng và chăm sóc
