Cây Lan hài là giống lan được rất nhiều người quan tâm vì giống cây lan hài là giống cây khá là kén chọn, không phải ai cũng có thể trồng va chăm sóc được cây lan hài phát triển, vì vậy mà số lượng lan hài không có đa dạng và nhiều trong nhà chơi lan , riêng khi nói về cây lan hài thì sẽ có rất nhiều các giống khác nhau, để có thể tìm hiểu rõ hơn về cây lan hài ta cũng quan tầm về cách trồng và chăm sóc cây hoa lan hài đẹp và ra hoa đẹp nhất
Cách giống cây lan hài ở Việt Nam
1.Đặc điểm sinh trưởng và 6 yếu tố cây lan hài phát triển
Cây lan hài thường được biết đến là giống khó trồng, tuy nhiên để trồng cây cũng không thực sự quá khó nếu ta tìm hiểu rõ hơn về cây lan hài
Cây lan hài được chia làm 2 nhóm chính là nhóm có vân và nhóm không có vân, với nhóm khác nhau sẽ có đặc điểm sinh trưởng khác nhau, phù hơp với từng vùng miền và khí hậu nơi đó
Nhóm lan hài có vân : đây là nhóm thường chịu được nhiệt độ ấm, sống tốt ở các khu vực động bằng, nhiệt độ phù hợp của cây từ 20-27 độ C, và cây phát triển khá là tốt vào mùa xuân
Nhóm lan hài không có vân : đây là nhóm thích hợp với vùng núi cao và có không khí lạnh sâu Nhiệt độ ban đêm 10°C – 13°C, nhiệt độ ban ngày 15,5°C – 18°C.
Khi đã phân biết được rõ ràng các giống cây lan hài với nhau thì ở mỗi vùng sẽ trồng và chăm sóc được cây lan hài khác nhau, vì vậy cần chú ý về khi lựa chọn giống cây lan hài phù hợp với vùng miền của mình nhá
Riêng khu vực miền bắc thì nên trồng cây lan hài không có vân sẽ phù hợp hơn khi mùa đông kéo dài với đợt lạnh giá
Còn khu vực miền nam thì nên trồng cây lan hài có vân vì đây là giống cây chịu được nắng nóng kéo dài quanh năm, rất phù hợp với vùng miền nam nắng nóng quanh năm.
1.1.Ánh sáng phù hợp cây lan hài
Cây lan hài là giống cây không cần nhiều ánh sáng để phát triển, tuy nhiên cũng không nên lựa chọn nơi có ít ánh sáng quá, điều này sẽ làm giảm khả năng sinh trưởng và phát triển của cây, lượng ánh sáng phù hợp của cây từ 30-40% là phù hợp, nếu bạn trồng dưới mái hiên thì sẽ giúp cây phát triển, nếu cây bị thiếu đi ánh nắng thì lá của cây sẽ đậm màu, dư nắng thì bộ lá sẽ nhạt dần đi, nếu quá nhiều nắng thì bộ lá của cây sẽ héo và cháy lá, cây dễ bị khô, nếu không khắc phục nhanh thì cây sẽ dễ dàng bị khô héo.
1.2.Giá thể phù hợp cây lan hài
Để cho cây lan hài phát triển tốt thì ta cần loại giá thể có thể giữ ẩm tốt, giúp bộ rễ phát triển khỏe mạnh, còn khi lựa chọn chậu thì nên lựa chọn chiếc chậu có nhiều lỗ thông thoáng hơn, giúp cho bộ rễ nhanh chóng phát triển , chất trồng tốt là xơ dừa vụn hoặc sợi dớn, than gỗ vụn. Thành phần: 2 phần tro trấu, 1 phần đất mùn, 1 phần phân bò hoai, 1 phần/20 bánh dầu xoay nhuyễn.
Lan hài không có mùa nghỉ: Mùa nắng 3 lần / ngày. Mùa mưa 2 lần/ ngày. Tuy nhiên Lan hài lại không chịu được úng.
1.3.Nhân giống cây lan hài
cây hoa lan hài khi đến tuổi trưởng thành thì ta có thể hoàn toàn tách khỏi cây mẹ, với một ít rễ đã ra và có thể bám trên thân cây mẹ, ta lựa từng chiếc rễ và dùng dao sắc để lạch cây ra khỏi cây mẹ, cây ra từng bụi từ 2-3 cây vào một chậu và tiếp tục như vậy đến cho khi tách hết hoàn toàn cây con ra khỏi cây mẹ,
Sau khi tách ta nên dùng keo liền sẹo bôi vào chỗ vết thương mới cắt, nhằm giúp cây hoa lan hài nhanh chóng hồi phục vết thương hơn và giúp cho cây con mới tách nhanh chóng liền vết sẹo.
Khi mới tách ra khỏi cây mẹ ta nên trồng cây con vào chậu, ta nên dùng các loại thuốc kích thích ra rể sau khi chiết cây như B1 và hùng nguyễn để giúp cho cây nhanh chóng hồi phục sớm và ra bộ rễ khỏe mạnh.
Nước dừa: kích thích sự tăng trưởng, cần thiết cho sự phát triển của lan.
Nước trà: Vừa là chất điều hòa, sinh trưởng, vừa là chất có tính diệt khuẩn, có tác dụng phòng ngừa xâm nhập của nấm, vi khuẩn từ bên ngoài. Sử dụng nồng độ thật loãng để dùng hàng ngày
Cây Lan hài Nguồn Gốc, đặc điểm, Cách Trồng
Cách trồng Lan Hài “siêu đơn giản” cho người mới chơi
1.4.Cách xử lý khi mới mua cây lan hài về
Với cây hoa lan hài mới mua về, nếu như chậu thuần rồi thì ta tiếp tục chăm sóc, còn cây con và bóc ở rừng về thì ta nên tiến hành xử lý thật kỹ trước khi trồng nhé
Cắt bỏ hoàn toàn bộ rễ khô đi, rửa thật sạch và sau đó ngâm qua dung dịch có chứa Atonik hoặc B1 khoảng 2-3 tiếng.
Ta tiến hành bỏ giá thể vào trong chậu, với giá thể to thì bỏ bên dưới cùng còn với các giá thể nhỏ thì bỏ dần lên trên bề mặt và ngoài ra bỏ thêm phân tan chậm nữa, giúp cho cây nhanh chóng hấp thụ các chất dinh dưỡng sau khi ra bộ rễ khỏe mạnh.
chú ý đừng để giá thể đầy quá lấp cả thân cây, phải hơi nhô gốc ra một chút, nếu không sẽ hỏng lá gốc. rắc một chút phân gia súc khô, vỏ thông, xơ dừa cắt miếng nhỏ, rêu rừng, phân chậm tan lên trên mặt chậu (có gì dùng nấy), chỉ cần ít thôi đừng ham bỏ nhiều, sau vài tháng ta lại bổ sung thêm phân sau.
1.5.Tưới nước cho cây lan hài
Khi mới trồng ta nên thường xuyên tưới nước để giữ ẩm cho cây, giúp cho cây nhanh chóng ra bộ rễ mới, với ngày trời mưa hoặc thời tiết ẩm thì ta không cần tưới, khi cây đã ra bộ rễ ổn định rồi thì ta nên tưới theo định kỳ, vào ngày nắng nóng thì có thể tưới 2 lần / ngày vào buổi sáng và buổi chiều mát.
Trước mùa hoa 4-5 tháng thôi phun B1, chuyển sang bón NPK giàu P (lân) 10-30-10 mỗi lần/tuần để kích hoa, đồng thời tưới thưa đi 4-5 ngày/lần, còn nếu mưa thì kệ cho mưa, sau ngày mưa 4-5 ngày mới lại tưới, giữ ẩm liên tục không nghỉ làm cho hài không ra hoa.
Khi vào thời kỳ mùa mưa từ tháng 6-9 hàng năm thì ta nên phun các loại thuốc phòng bệnh thối nhũn khoảng 1 tháng./ lần định kỳ như vậy giúp cho cây lan sinh trưởng và phát triển tốt hơn.
khoảng 15 ngày ta phun nước vôi trong một lần (nếu có vôi) hoặc các bạn ở thành phố khó kiếm vôi thì phun Calcium-Nitrate (Thuốc chứa thành phần Vôi sống 26.5% và Đạm 15.5% giúp cây cứng cáp, hấp thu Lân trong các loại phân bón khác tốt hơn, tăng cường sức chống chịu sâu bệnh đồng thời loại thuốc này có tác dụng kích rễ nữa, liều dùng 1 gói 40g/12-16L nước, tức 1 bình tưới nhỏ 2L nước thì chỉ cần dùng 1/6 gói này (7-8g) .
Phun cách nhau 15 ngày, thuốc có với giá bán 10k/gói 40g). Việc phun nước Vôi là để trung hòa độ pH chất trồng. Lan hài phát triển tốt khi pH=7. Việc chỉ tưới phân hóa học hoặc cơn mưa ở thành phố có axit làm giảm pH chất trồng rất nhanh, pH xuống thấp làm hỏng rễ lan hài từ đó cây không hút được nước và dinh dưỡng và lụi dần đến chết.
Lan hài Paphiopedilum – cách trồng và chăm sóc
1.6.Phòng bệnh trên cây lan hài
Cây lan hài là giống lan có than khá là mỏng và nhỏ vì vậy mà cây thường xuyên bị thối rửa, khi thấy cây có dấu hiệu thì ta nên tiến hành xử lý nhanh chóng và kịp thời, nhằm hạn chế cây bị chết và lây ra khắp khu vườn.
bệnh thối rửa chủ yếu do loại Erwinia gây nên, là một bệnh thối rữa thường thấy nhất. Việc lây nhiễm bắt đầu tư đầu lá, rồi có thể lây truyền bởi côn trùng hoặc bởi các hóa chất phân hủy. Khu vực bị lây nhiễm trở nên có màu nâu và mềm nhũn và có thể tạo nên chỗ rộp lên như phải bỏng. Từ đây chúng lan truyền xuống tận phần gốc của lá với tốc độ khá nhanh, và chúng có thể xâm chiếm toàn bộ các chồi hoặc, bằng cách đi qua thân rễ, đôi khi phá hoại toàn bộ cây lan.
Phun toàn bộ nhà kính với hóa chất benomyl. Chăm sóc cây bao gồm cả việc cắt bỏ lá ngay ở chỗ đã bị nhiễm, và bôi thuốc sát trùng vào vết cắt.
trường hợp khi bệnh đã lây ra toàn bộ cây thì ta nên tiến hành bỏ cây đi và phun khử toàn bộ khu vườn, tránh cho cây khác bị nhiễm mà phải cắt bỏ, thật là tiếc lắm.
Ta nên dùng dao sắc đã khử trùng để tiến hành loại bỏ cây bị nấm bệnh và sau đó khử trung triếp dao, nên an toàn hơn là nên deo gang tay để cho hạn chế nấm bệnh gây hại tới cây khác.
cây lan không bị nhiễm và đã trồng sang chậu mới cần phải cách ly chúng trong thời gian khoảng một tháng, và trồng chúng trong điều kiện khô hơn bình thường. Tránh đặt chậu lan phía dưới các kệ cũng như nơi có nhiều bóng râm. Nhưng đồng thời cũng tránh để chúng phơi ra ánh sáng gay gắt hoặc để chúng bị quá khô.
Khi nhiệt độ thời tiết có sự thay đổi mạnh, cũng là lúc mà bệnh của cây phát triển theo, trên búp lan thường xuyên bị đọng nước, các con côn trùng kết hợp với nhiệt và độ ẩm, ở thời điểm đó là cơ hội tốt nhất cho việc lây nhiễm.
Các loại lan hài, nơi phân bố và đặc điểm nổi bật
Kỹ thuật trồng và bón phân cho cây Lan Hài
3.Tổng hợp 9 loài lan hài phổ biến ở Việt Nam
Giống lan hài ở Việt Nam khá phổ biến, với mặt hoa khá là đẹp, hoa rất lớn từ 8-10cm, màu hường, môi tím đậm ở mặt trước và nhạt dần ở mặt sau, mép lá cuộn vào, mặt trong có nhiều đốm tía đậm, và một dải long trắng dày đặc hình thành ở phần giữa, ngay dưới chân trụ khá thú vị phải không nào.
3.1.Lan hài vàng Paphiopedilum villosum
Lan hài vàng Paphiopedilum villosum là giống lan phổ biến nhất với cánh đài lưng có màu lục, có vân dọc, mép trắng hơi lật ra sau, Cánh tràng hơi chúc xuống và cong ra phía trước, mép nhăn nheo, giữa có vạch lớn màu nâu đỏ. Cánh môi dạng túi màu vàng lục hơi nâu mép màu vàng nâu và thùy bên cuộn vào trong.
Lan hài vàng Paphiopedilum villosum
3.2.Lan hài đài cuộn Paphiopedilum appletonianum
Lan hài đài cuộn Paphiopedilum appletonianum được biết đến là giống cây mọc rải rác khắp các khu rừng mưa nhiệt đới , cây thường mọc ở khu vực cao 1500m so với mực nước biển, giống lan này chịu hạn rất tốt , vì chúng có khá ít quần thể nên gần như chỉ xuất hiện trong các nhà vườn lớn, ở khu rừng gần như rất hiếm khi xuất hiện laofi lan này.
Hoa lan hài đài cuộn cỡ lớn với màu nâu pha xanh nhạt. Cánh đài lưng bầu dục uốn cong ra phía sau, cuộn lại, màu xanh đậm, với các đốm hồng đỏ ở gốc, mép màu lục nhạt, màu trắng ở đỉnh. Cánh môi có màu tía ửng vàng và lục, mép màu vàng.( Còn gọi là hài cánh sen)
Lan hài đài cuộn Paphiopedilum appletonianum
Lan hài đài cuộn Paphiopedilum appletonianum
3.3.Lan hài kim Paphiopedilum armeniacum
Lan hài kim Paphiopedilum armeniacum giống lan có màu sắc vàng rực rỡ và có phần đài sau hình trứng rất đẹp cho tới binhg bầu giục cũng như vậy, dài 2,2 – 2,8cm rộng 1,4 – 2,2cm, hơi nhọn, mép uốn vào ở phần trên.
Lá đài bên dính nhau, nhỏ hơn lá đài sau với 2 sóng ở lưng và chỉ 1 răng tròn ở đỉnh, mặt trong nhẵn. Loài này được cho là hoàn toàn tuyệt chủng ở Việt Nam vì ở vùng núi đá vôi biên giới Việt Nam đã bị người dân đã khai thác quá mức để bán. Có một số nhà khoa học cho rằng loài này không phân bố ở Việt Nam nhưng trên thực tế có rất nhiều tài liệu đã chứng minh đây là loài lan của Việt Nam.
Lan hài kim Paphiopedilum armeniacum
Lan hài kim Paphiopedilum armeniacum
3.4.Lan hài vân Paphiopedilum callosum
Lan hài vân Paphiopedilum callosum là giống hoa lan có mật độ phân bố rộng khắp các vùng nắng nóng như các vùng núi quảng trị, quảng nam , đà nẵng, lâm đồng, gia lai đều thấy xuất hiện của giống lan hài vân này,.
Lan thường nở hoa vào mùa xuân và đầu hạ với cụm hoa cao, có lông, màu nâu đỏ. Cánh đài lưng gần tròn hơi gấp lại, mép răn reo, màu trắng pha hồng gốc màu xanh có gân đỏ ở đỉnh và cánh môi màu nâu đỏ, gốc màu xanh nhạt, hai bên thùy cuộn lại vào trong, có nhiều đốm đỏ đậm đã làm ngây ngất người yêu lan ở Việt Nam.
Lan hài vân Paphiopedilum callosum
Lan hài vân Paphiopedilum callosum
3.5.Lan hài râu Paphiopedilum dianthum
Lan hài râu Paphiopedilum dianthum là giống hoa lan hài râu có sự khác biệt rất lớn đối với các dòng trước đây mà từng biết tới, cánh đài bên dính thành lòng tuyền rất dẹp, với hai cánh tràng dài, xoắn lại, rũ xuống, màu nâu lục , dài 10 – 12cm. Cánh môi dạng túi dài 5cm, màu lục nâu vàng, mép cuộn vào trong. Vùng phân bố của Paphiopedilum dianthum ở Cao Bằng, Hà Giang, Lai Châu, Lào Cai, Sơn La và còn mọc ở Trung Quốc, Myanmar, Thái Lan.
Lan hài râu Paphiopedilum dianthum
Lan hài râu Paphiopedilum dianthum
3.6.Lan hài đốm Paphiopedilum gratrixianum
Lan hài đốm Paphiopedilum gratrixianum là giống lan thường xuất hiện trên các đỉnh núi cao thuộc khu tam đảo, vĩnh phúc ngày nay, cây với cánh hoa đài lưng hình trái xoan rất đẹp và hẹp ở phần gốc, mép răn reo, màu lục ở gốc cây, mép trắng, có đốm đỏ lớn ở giữa, cánh tràng trải rộng nhìn như chiếc đuôi công rực rỡ sắc màu, mép răn reo màu lục nâu nhạt. Cánh môi dạng túi, màu lục nâu đậm, 2 thùy bên đứng. Vẻ đẹp lộng lẫy của loài hoa này được các nhà sưu tập lan ở Việt Nam gọi với cái tên trìu mến Hài đuôi công.
Lan hài đốm Paphiopedilum gratrixianum
Lan hài đốm Paphiopedilum gratrixianum
3.7.Lan hài helen Paphiopedilum helenae
Lan hài helen Paphiopedilum helenae là giống lan hài có kích thước nhỏ bé nhất trong giống lan hài tìm thấy ở Việt Nam, cây được đặt theo tên nhà hoa học tìm thấy đâu tiên với câu chuyện của nhà khoa học khi nói lên đặc tính của loài lan này.
“Một buổi chiều, sau khi tôi và các bạn đồng nghiệp đã mất cả ngày trèo lên nhiều ngọn núi dốc, mọi người đang tính trở về. Nhưng khi thấy ngọn đồi trước mặt rất hấp dẫn, cây cối thật là lý tưởng cho tôi có cảm giác có lan mọc ở đó.
Mọi người đã quá mệt mỏi không muốn đi nữa nên tôi đã leo lên một mình. Khi leo gần tới đỉnh đồi, tôi thấy ở gần mép đá có một đám hoa vàng rực rỡ. Thực là đặc biệt vì bông hoa quá lớn so với cây lan. Tội vội chụp vài tấm ảnh, đào một vài nhánh rồi vội vã xuống đồi. Vì vợ tôi Helene Averynova cũng có bộ tóc vàng và dáng người nhỏ nhắn như cây lan, cho nên tôi lấy tên nàng để đặt tên cho cây lan này”.
Lan hài helen Paphiopedilum helenae
Lan hài helen Paphiopedilum helenae
3.8.Lan hài henry Paphiopedilum henryanum
Lan hài henry Paphiopedilum henryanum là giống lan phân bổ rộng ở khắp nơi trên thế giới, tuy nhiên thì ở Việt Nam giống lan này lại phân bổ rất ít, chỉ có khu vực ở hà giang thì có sự xuất hiện của loài hoa này với chiếc cánh đài màu xanh lá và đốm màu tím đậm ở mặt trong, lan hài henry là một trong tác phẩm đẹp nhất của thiên nhiên ban tặng cho con người.
Lan hài henry Paphiopedilum henryanum
Lan hài henry Paphiopedilum henryanum
3.9.Lan hài mã lị Paphiopedilum malipoense
Lan hài mã lị Paphiopedilum malipoense là giống lan hài độc đáo thưởng nở vào tháng 3- 4 hàng nam, cây được tìm thấy vào đầu năm 1984 Chen và Tsi cho rằng chúng được sưu tập ở Nam Vân Nam – Trung Quốc. Mẫu vật mà K. M. Feng sưu tập ngày 11/11/1947 hiện lưu giữ ở Bắc Kinh là lấy ở núi Malipo của Trung Quốc. Nhưng theo Averyanov thì các cây lan mà người Trung Quốc bán ở Hong Kong từ năm 1988 1989 là lấy từ Việt Nam chứ không phải từ Trung Quốc. Averyanov đã khám phá chúng ở gần làng Can Ty thuộc tỉnh Hà Giang, và ở phía đông nam vùng Mai Châu của tỉnh Hòa Bình.
Lan hài mã lị Paphiopedilum malipoense
Lan hài mã lị Paphiopedilum malipoense
4.Các giống lan hài Việt Nam và mùa nở hoa
Loại Hài (tên Latinh) Mùa nở hoa Loại Hài (tên Latinh) Mùa nở hoa
Paphiopedilum appletonianum Xuân bargigerum Thu
callosum Hạ concolor Cuối Xuân, đầu Hạ
delenatii Xuân dianthum Cuối thu
emersonii Xuân gratrixianum Xuân
hangianum Cuối thu helenae Thu
henryanum Thu hiepii Xuân
hirsutissimum Xuân malipoense Xuân
micranthum Xuân purpuratum Thu
tranlienianum Thu vietnamense Đông
villosum Đông affine Xuân
aspersum Thu dalatense Hạ
hemannnii Thu
