Cây cứt lợn thường được biết tới là giống cây có nhiều tác dụng khác nhau, được rất nhiều người quan tâm cũng như sử dụng trong đời sống hàng ngay, đặc biệt là đối với đông y thì việc sử dụng cây cứt lợn là rất thường xuyên, đặc điểm nhận dạng, các tác dụng của cây cứt lợn đối với sức khỏe cua chúng.
1.Đặc điểm cây cứt lợn
Cây cứt lợn còn có tên gọi khác là cây cỏ hôi, cây hoa cứt lợn, cây bù xít, thắng hống kế, cỏ cứt heo, cây bù xích, cỏ thối địt, cây hoa ngũ sắc và còn tên khác tùy theo từng địa phương sẽ có tên gọi khác nhau.
Tên tiếng anh gọi: Ageratum conzoides L. là dòng cây phát triển nhanh chóng, cây có nhiều tác dụng mà ít ai ngờ tới nhất.
Thân cây: cây cứt lợn còn biết tên là cây cỏ hồi, bởi vì thân của chúng có mùi hôi, là thực vật nhỏ có thân mềm, mọc thẳng, chiều cao trung bình của cây khoảng 20-50cm. thân cây có màu xanh hoặc màu tìm tùy từng nơi, bên ngoài thân có bao phủ một lớp lông màu trắng ngắn.
Lá cây : đối với lá cây mọc đối xứng với nhau, hình trứng, có cuống ngắn, một đầu ngọn, kích thước lá khá ngắn chi từ 2-6cm thôi. Hai bên mép lá có hình răng cưa tròn, mặt trên và mặt dưới của mỗi lá đều cố lông, lá cây màu xanh, nhưng mặt dưới lá nhạt hơn, khi ngửi lá sẽ thấy có mùi hắc hắc và hơi khó chịu.
Hoa cây cứt lợn: hoa của cây thường mọc thành từng chùm ở phần đầu ngọn, màu tím hoặc màu trắng, tím xanh. Bông hoa được tạo thành bởi nhiều cánh nhỏ li ti khá là thú vị. hoa được phân biệt thành 2 loại là hoa màu trắng và hoa màu tím.
Quả cây cứt lợn: cây hoa cứt lợn có quả rất bé, màu đen/
cây hoa cứt lợn phân bổ khắp Việt Nam, từ các khu vực đất chống cho tới các khu vệ đường, bờ ruộng đều có thể dễ dàng tìm thấy cây hoa cứt lợn.
Các bộ phận có thể dùng bao gồm. thân lá hoa. Trừ rễ ra thì các bộ phân trên cây đều có thể sử dụng để trị bệnh được.
Thu hoạch và sơ chế cây hoa cứt lợn
Cây cứt lợn thường phát triển quanh năm nên bạn có thể thu hoạch bất cứ lúc nào cũng rất tiện lợn. Khi ta lựa chọn cây trưởng thành để hái về, cắt bỏ phần rễ và loại bỏ lá sâu bệnh và héo, vàng đi. Bạn mang đi rửa thật sạch và loại bỏ cát và bụi bẩn,
Bạn có thể sử dụng ngay lâp tức cũng được, bạn có thể ngâm với nước muối pha loãng để khử trùng và dùng theo các bài thuốc, còn trường hợp bạn dùng khô thì bạn băm khúc dài từ 2-3cm và đem phơi khô và bảo quản đi là có thể sử dụng lâu dài
Bạn nên bảo quản ở nơi khô mát,
2.Các thành phần hóa học trong cây cứt lợn
- Tinh dầu
- Saponin
- Caryophllen
- Ancoloid
- Demetoxygeratocromen
- Cadinne
- Acid fumaric,
- Phenol
- Quercetin
- Cumarins
- Resins
- Tanins
- Kaempferol
- Charomones
- Acid caffeic
3.Vị thuốc cây cứt lợn
Tính vị: cây cứt lợn có tính mát, vị cay, đắng nhẹ
Quy kinh: cây cứt lợn có tác động tới 2 kinh
Kinh phủ thái âm phế
Kinh phủ quyết âm tâm bào
4.Cây cứt lợn có tác dụng gì?
4.1.Theo y học cổ truyền
có thể nói là cây cứt lợn có rất nhiều các tác dụng to lớn đối với sức khỏe của mỗi người, cây có thể giúp cơ thể giải độc, tiêu sỏi, giảm sưng, chống chảy máu. Trị mụn nhọt, viêm họng, rong huyết, băng huyết sau sinh, sỏi đường tiết niệu, viêm mũi xoang, đau nhắc xương khớp
4.2.Theo y học hiện đại
- Cây cứt lợn có đặc tính kháng viêm, tiêu sưng.
- Cây cứt lợn có giúp giảm đai tháo đường, chống các bệnh lý về tim, đột quỵ.
- Hoa cứt lợn giúp ngăn ngừa táo bón và thúc đây các tế bào chất cơ.
- Đăc biệt là cây cứt lợn giúp làm tăng khả năng làm se bề mặt trê các vết lở loét ở ngực phụ nữ cho con bú gây ra.
4.3.Cách dùng và liều lượng
- Liều lượng khi dùng theo đường uống: 15 – 30gr cứt lợn khô ( tương đương 30 – 60gr tươi )
Hình thức sử dụng:
- Sắc uống
- Giã nát, lọc nước cốt uống hoặc bôi ngoài da
- Nấu nước xông
- Đốt cháy để hun khói
- Độc tính
- Nghiên cứu đã xác định được lượng độc tố cấp LD-50 khi dùng cây cứt lợn theo đường uống với liều lượng 82g/kg.
5.Tác dụng cây hoa cứt lợn chữ trị viêm xoang
Cây cứt lợn có chứa thành phần hóa học bao gồm alkaloid, saponin và 0.7 – 2% tinh dầu, thảo dược được sử dụng để chữ các bệnh viêm xoang.
Chúng ta biết rằng bệnh viêm xoang thường xảy ra do các mô lót ở các mãng bị viêm do nhiễm trùng hoặc dị ứng, hiện tượng viêm xoang làm gián loạn quá trình dẩn lưu dịch giúp điều tiết hô hấp và gây nên các tình trạng nghẹt mũi, khó chịu, nhức đầu, sổ mũi, thở khò khè, đau cổ họng
Cây cứt lợn có vị đắng, mùi hôi, tính mát, có tác dụng giải độc và thanh nhiệt trên cơ thể giúp làm giảm nhẹ các triệu chứng của bệnh viêm xoang và viêm họng cũng như là viêm mũi.
Theo các nhà khoa học nghiên cứu thì trong cây cứt lợn có chứa các chất có tác dụng gây ức chế một số vi khuẩn mủ xanh và trực trùng col, vì vậy mà khi sử dụng cây cứt lợn chữa viêm xong ta sẽ thấy chúng có hiệu quả vì chúng giúp đẩy tốc độ phục hồi của các mô xoang nhanh hơn.
6.19 Bài thuốc sắc từ cây cứt lợn tốt cho sức khỏe
cách thực hiện:
- rửa sạch khoảng 30-35gr cât cứt lợn tươi
- để ráo và sắc với 200ml nước
- chia thành 2 lần uống và dùng hết trong ngày
- sử dụng trong nhiều ngày liên tục cho tới khi triệu trứng của bệnh thuyên giảm dần, khi cảm thấy đỡ hẳn thì có thể ngưng và không sử dung, bạn có thể đi khám bác sỹ để biết kết quả cụ thể hơn.
6.1.Xông hơi với cây cứt lơn với chữa viêm xoang
Cách thực hiện
Ta đem rửa sạch khoảng 1 nắm hoa cây cứt lợn và sau đó đun sôi lên.
Sau đó bạn mang nồi nước ra và tiến hành xông hơi, dùng trăn trùm lên trên đầu. khi sử dụng bạn có nên kèm ít tinh dầu từ dược liệu nữa để thẫm thấu vào bên trong niêm mạc mũi và các mô xoang. Bạn sử dụng vài lần nữa sẽ là ổn định.
lý ý khi dùng cây cứt lợn chữa bệnh viêm xoang
Bạn có thể thấy rõ là cây cứt lợn có chứa rất nhiều hoạt chất tốt cho sức khỏe và được sử dụng nhiều trong đông y, tuy nhiên nếu không áp dụng đúng cách thì sẽ không đem lại tác dụng như mong muốn. vì vậy trong quá trình sử dụng bạn nên nghe theo chỉ định của các bác sĩ nhé
6.2.Cây cứt lợn trị giảm ngứa da đầu, làm tóc mượt hơn
- Ta lấy 200gr cây cứt lợn tưới đen nấu với 20gr quả bồ kết nước, và dùng gội 3 lần/ tuần là sẽ thấy có sự hiêu quả ngay
- Trị cảm mạo gây sốt ( theo Quảng Tây trung thảo dược)
- Chuẩn bị 60gr cây cỏ hôi tươi
- Sắc nước chia 3 – 4 lần uống trong ngày cho đến khi khỏi bệnh
6.3.Chữa rong huyết ở phụ nữ sau sinh
- Chuẩn bị 30 – 50gr cây cứt lợn tươi
- Rửa sạch dược liệu, ngâm với nước muối pha loãng để tiệt trùng
- Giã nát, lọc lấy nước cốt uống làm 3 lần trong ngày
- Dùng thuốc trong 3 – 4 ngày liền để điều hòa kinh nguyệt, chấm rứt hiện tượng rong kinh sau sinh.
6.4.Điều trị bệnh viêm xoang, viêm mũi dị ứng
Cách 1: Lấy lá cứt lợn giã nát rồi dùng bông gòn thấm nước nhét vào bên lỗ mũi bị bệnh
Cách 2: Dùng 15 – 30gr cành và lá khô của cây hoa cứt lợn sắc với 1/2 lít nước lấy 200ml. Khi thuốc còn đang bốc hơi mạnh, lấy xông mũi cho đến khi nguội thì chia 2 lần uống.
Cách 3: Chuẩn bị thang thuốc gồm có các thành phần 30gr cây cứt lợn, 12gr thương nhĩ tử (ké đầu ngựa), 20gr kim ngân hoa và 16gr cam thảo đất. Sắc lấy nước chia làm 3 lần uống. Dùng mỗi ngày 1 thang để đẩy lùi các triệu chứng của bệnh viêm mũi dị ứng, viêm xoang từ bên trong.
Cách 4: Kết hợp 100gr cây hoa cứt lợn với 10gr lá chanh và 50gr long não. Tất cả các vị trên dùng ở dạng tươi, đem sắc với 300ml cho cạn còn 100ml. Dùng xông mũi ngày 3 lần trong 10 ngày liên tục.
6.5.Chữa mụn nhọt độc gây sưng đau
- Chuẩn bị 1 nắm cây cứt lợn ( dùng cả thân, lá, hoa ), rửa sạch với nước muối, cắt nhỏ
- Trôn dược liệu chung với cơm nguội và 1 thìa muối, giã nát
- Dùng làm thuốc đắp trực tiếp lên khu vực có nhọt độc
- Băng gạc cố định lại, thay thuốc mỗi ngày 2 lần
6.6.Chữa đau nhức, sưng tấy do sái khớp, giãn gân ( theo Phúc Kiến dân gian thảo dược)
- Cây cứt lợn đem rửa sạch, phơi khô
- Khi sử dụng lấy một nắm đốt cháy, đưa chỗ đau lại gần để hun khói
6.7.Điều trị xuất huyết do ngoại thương
- Dùng 1 nắm cây hoa cứt lợn, rửa sạch rồi ngâm trong nước muối
- Giã nát đắp lên khu vực bị tổn thương ngày 2 lần
6.8.Trị cảm mạo, sốt rét ( theo Văn Sơn trung thảo dược )
- Chuẩn bị cành và lá cây cỏ hôi khoảng 15 – 20gr
- Sắc kỹ lấy nước đặc chia uống 2 lần trong ngày
6.9.Điều trị bệnh ở yết hầu
– Cách 1:
- Dùng 30 – 60gr lá của cây cứt lợn, giã nát
- Thêm vào 1 cốc nước đun sôi để nguội, khuấy đều, lọc lấy nước cốt
- Số thuốc thu được chia làm 3 lần sử dụng. Khi uống pha thêm chút đường phèn cho vừa đủ ngọt
– Cách 2:
- Hái lá cây hoa cứt lợn số lượng lớn, đem rửa sạch
- Phơi hoặc sấy khô thuốc rồi tán thành bột mịn
- Mỗi ngày 3 lần lấy một ít bột thuốc ngậm trong miệng rồi nuốt từ từ cho trôi xuống cổ họng.
6.10.Chữa mụn nhọt có mủ nhưng chưa vỡ ( theo Quảng Tây trung thảo dược )
- Chuẩn bị: 1 nắm cứt lợn, 1 ít đường đỏ
- Cả hai cho vào cối giã chung, đắp vào nơi bị mụn nhọt
6.11.Điều trị chứng “ngư khẩu tiện độc” ( sưng hạch bên trái hoặc bên phải do bị giang mai )
- Kết hợp 100 – 120gr lá cây cỏ hôi và 15gr trà bính
- Giã nát tất cả rồi đem sao nóng đắp vào khu vực bị bệnh
- Kiên trì áp dụng theo bài thuốc này đều đặn hàng ngày để mau thấy kết quả.
6.12.Điều trị bệnh viêm miệng áp tơ (nga khẩu sang ), mụn đinh nhọt sưng đau và tấy đỏ
- Hái 10 – 15gr cành và lá cây cứt lợn
- Rửa qua vài lần nước cho sạch hết đất cát, bụi bẩn
- Sắc lấy 500ml nước chia uống vài lần trong ngày cho hết
6.13.Chữa đau nhức xương khớp, phong thấp, gãy xương ( sau khi đã được băng cố định )
- Hái 1 nắm cây hoa cứt lợn tươi rửa cho thật sạch sẽ, để ráo nước
- Giã nát, đắp vào khu vực bị đau nhức
6.14.Điều trị bệnh sỏi đường tiết niệu
- Dùng cây cỏ cứt lợn và mã đề ( mỗi vị 20gr ), bạch nhĩ thảo ( 16gr ), râu ngô ( 12gr, xa tiền (20gr), cam thảo đất (16gr).
- Sắc mỗi ngày 1 thang uống làm 2 – 3 lần. Kết hợp uống nhiều nước để đào thải sỏi ra ngoài
6.15.Chữa viêm nhiễm ở đường hô hấp
- Thành phần của bài thuốc gồm 16gr bạch nhĩ thảo, 20gr cỏ cứt lợn, 12gr lá bồng bồng
- Đem thuốc sắc với 500ml nước đến khi cạn còn 1/3
- Chia 2 lần uống. Dùng khi còn ấm sẽ đạt được hiệu quả tốt hơn
6.16.Hỗ trợ điều trị bệnh ung thư cổ tử cung ở phụ nữ và ung thư dạ dày
- Dùng thang thuốc gồm 20gr cây hoa cứt lợn, 30gr cây cỏ mực, 30gr kim nữu khấu, 30gr bạch đầu ông, 15ml nước sắc cây ma phong.
- Các vị thuốc rửa sạch, giã nát vắt lấy nước cốt
- Trộn thêm nước cây ma phong vào chia uống sau bữa ăn sáng và tối
6.17.Chữa băng huyết, chảy máu không ngừng ở phụ nữ sau sinh
- Dùng 30 – 50gr cây hoa cứt lợn trắng hoặc tím, rửa và ngâm nước muối cho đảm bảo sạch khuẩn
- Xay lấy nước uống trong 3 – 4 ngày liền để cầm máu
6.18.Điều trị bệnh chàm da ( eczema ), chốc đầu
- Hái 1 nắm cỏ hôi tươi đem nấu với1000ml nước
- Đun sôi khoảng 10 phút thì tắt bếp
- Chờ cho nước nguội lấy rửa vùng da bị tổn thương
- Lặp lại theo cách tương tự mỗi ngày 2 lần
6.19.Điều trị viêm tai
- Hái 1 nắm lá cứt lợn tươi, giã nát, vắt lấy nước cốt
- Dùng tăm bông thấm nước cứt lợn nhẹ nhàng ngoái vào bên tai bị viêm.
Lưu ý khi sử dụng cây hoa cứt lợn
Không dùng cho các trường hợp bị dị ứng với thành phần của cây cứt lợn
Dùng dược liệu đúng liều lượng, không nên nấu uống hàng ngày thay thế hoàn toàn cho nước lọc trong thời gian dài.
Tránh nhầm lẫn giữa cây cứt lợn với cỏ lào hoặc cây ngũ sắc bởi chúng có tên gọi gần giống nhau.
Nguần:thuocdantoc